Sineksavar

Köylerde kara sinekler için ilâç kullanmıyorlar. Şeffaf poşetlere normâl suyu koyup oturdukları alanda farklı yerlere asıyorlar.

Görünce şaşırdık ve "Sinekleri uzaklaştıran nedir?" diye sorduk.

Seksenaltı yaşındaki ninemiz anlatıyor: "Naylonun içindeki su sallanıp durdukça sinekler etrafında döner, kendilerini suyun yüzünde canavar gibi görürler ve korkudan uzaklaşırlar." Gülümsüyor: "Onların da canı var" diyor.

Doğayı yok etmek değil amacımız, her canlının yaşama hakkı vardır.

Zararlıları yok etmiyoruz, sadece uzaklaştırıyoruz.

Bilinçli üreticiler iyi ki var.

Köylülük bitmesin.

Toprak bitmesin. 

Yakamoz

Genellikle yanlış bilinir çünkü Yakamoz Ay ışığının suya ve denize vuran şavkı değildir. Onun adı ayın şavkıdır. Yakamoz aksine Ay olan gecelerde olmaz.

Yakamoz bir canlıdır.

Lâtince ismi "Noctiluca Milliaris" olan bu canlı aynı bir ateşböceğinin denizde yaşayan versiyonudur. Limunisans maddesini vücudunda barındıran bu canlıya dokunulduğunda bir ışık saçar. Bu canlı bir planktondur, yani milimetrik boyutlarda bir canlıdır. Bunlardan milyonlarcası bir araya geldiğinde geceleri bir kayık geçerken veya bir balık sürüsü geçtiğinde bu canlılara çarparak ışık çıkartmalarını sağlarlar. O yüzden balıkçı sandallarında yüksek bir direk ve bu direğin ucunda oturulacak bir yer vardır. Balıkçılardan biri buraya oturarak Ay olmayan gecelerde balıkların yakamoz yaparak geçtikleri yolları görüp dümenciyi oraya yönlendirirler. O yüzden lüfer avlarken lüks ışığı kullanılır.

Işık balık gelsin diye değil, misinanın değdiği yakamozların çıkardığı ışıktan lüfer korkmasın diyedir.

Esasında Yakamoz (eğer göreniniz varsa bilir) olağanüstü bir şeydir. Yakamoz olduğunda denizde uzun floresan lambalar yanıyormuş gibi olur. Ama bunun için Ayışığı olmaması gerekir. Ayışığı daha baskın olduğu için göremezsiniz. O kadar muhteşemdir ki o anda tüm romantizm biter sanki uzaylılar gelmiş gibi denize yönelirsiniz. Bir de Yakamozlu ve Ay ışıksız gecelerde denize girince pırıl pırıl uzaylı gibi olursunuz.

Ekli resim sözkonusu canlının büyütülmüş bir resm-i şerifidir.

 

Karides

Karidesler omnivor yani hepçil türü, kısaca ne bulursa yediği yiyeceklerinden dolayı genellikle "Deniz Hamamböceğisi" olarak bilinir.

Yani anlayacağınız denizden gelen çöplerle beslenirler.

Hamam böcekleri kara çöpleriyle beslenirken bir dahaki sefere karides yediğinizde bir kere daha düşünün.

Anlayacağınız ha hamamböceği yummileniyorsunuz ha karides, tek farkları birinin karada birinin denizde yaşıyor olması.

İncir

Bütün meyve ağaçları çiçek açarken İncir ağacı neden çiçek açmaz? Açıklayalım:

İncirler teknik olarak meyve değil, ters yüz edilmiş çiçeklerdir. Çiçekleri armut şekilli bir kozanın içinde açar ve daha sonra olgunlaşıp yediğimiz meyvelere dönüşür.

Daha sonra her bir çiçek bir adet bir tohumlu aken adı verilen sert kabuklu bir meyve oluşturur.

Her incir birkaç adet akenden oluşur. Yani incir yediğimizde aslında birden çok meyve yemiş  oluruz. 

Ama inciri sıradışı yapan şey sadece bu değil. İncir çiçekleri içeride büyüdüğü için özel bir polenleşme sürecine ihtiyaç duyarlar. Polenleri yayması için rüzgara veya arılara bel bağlayamazlar.

İşte bu noktada incir arısı devreye girer. İncirler genetik malzemesini yayacak incir arısı olmadan türlerini devam ettiremezler. İncir arısı da incir olmadan yaşayamaz çünkü larvalarını buraya bırakır. Bu ilişkiye mutualizm adı verilir. Kadın incir arısı yumurtalarını bırakmak için erkek incire girer. Erkek incir arı yumurtalarını ikâme edecek bir şekle sahiptir. Kadın arının kanatları ve anteni incirin küçük aralığından içeri girerken kopar bu yüzden arı içeri girdiğinde dışarı çıkamaz. Buradan sonra yaşam döngüsünü sürdürme görevi yavru arılardadır.

Erkek yavru arılar kanatsız doğarlar çünkü yegâne görevleri kadınlarla çiftleşmek ve incirin dışına doğru bir tünel kazmaktır. Kadın yavru bu tünelden dışarı çıkarak poleni de beraberinde götürür.

Eğer incir arısı yanlışlıkla erkek incir yerine yediğimiz kadın incirlerin içine girerse içeride üremesi için gerekli koşulları bulamaz ve geri dışarı da çıkamaz, çünkü kanatları ve anteni kopmuştur.

Bu yüzden ne yazık ki arı içeride ölür ama bu gereklidir. Çünkü çok sevdiğimiz bu meyvenin polenleri bu şekilde dağıtılır.

Endişelenmeyin bu demek değil ki incirin içindeki çıtır çıtırlık arı kadavrası. İncir arıyı proteine parçalamak için fisin incir enzimi adı verilen bir enzim kullanır.

Ancak yine de bu enzim hayvanın dış iskeletini tümüyle parçalamaz. İnciri ısırdığınızda aslında incir arılarını veya diğer bir deyişle zamanında incir arısı olan bir şeyi de yiyorsunuz.