Bir önceki yazımda belirttiğim üzere bugün Marmaray'ın dördüncü yaş günü.
Belki deniz altında kalan kesim daha önceden açılmış olabilir ama onun adı Marmaray değil Çakmaray olmakta, çünkü bu proce bütünüyle ele alınması gereken bir işletme.
Marmaray sözcüğünün genel açılımı "Halkalı - Gebze Banliyö Treni" olmak vardır.
Gelgelelim bizim İstanbul Boğazının altında demiryolu düşüncemiz yüz yıldan fazladır mevcuttur, bu konuda çeşitli zamanlarda çeşitli girişimler yapılmıştır ama gerçeğe dönüşmesi şimdiki zamanı bulmuştur.
Sizlere bundan yıllar önceki iki adet gazete haberini aktarmak istiyor ben.
Önce kısa bir girizgâhla başlayalım, esasında o zamandan da günümüz gibi düşünülmekteymiş:
BOĞAZİÇİ'NDE TÜNEL
Yeni bir şimendifer hattı inşasından bahsediliyor.
Yeni hat Arnavutluk'ta Darac'tan başlıyor, Korini Selânik İstanbul tarikiyle Bağdat'a kadar uzanacaktır.
Şehrimizde İtalyanca olarak intişar eden "Mesaca-Vodoli İtalyani" gazetesi son nüshasında mühim bir haber vermektedir. Bu gazetenin beyanına göre büyük bir İngiliz - İtalyan milli sendikası İtalya ve Balkanlar tarikiyle Bağdat'a bir şimendifer hattı inşası için teşebbüsatta bulunmuştur.
Yeni şimendifer hattı İngiltere'den İtalya'da kain Bari şehrine kadar gelecek, burada trenler hususi vapurlarla karşı sahilde Arnavutluk'un limanı olan Darac'a geçecektir. Şimendifer hattı Darac'dan Korica tarikiyle Selânik'e inecek ve Selânik'ten Dedeağaç tarikiyle İstanbul'a gelecektir.
İstanbul'da aktarmaya lüzum kalmaması için trenlerin Boğaziçi'nde deniz altında açılacak bir tünelden Anadolu sahiline geçmesi oradan da Anadolu hattı tarikiyle Bağdat'a gidilmesi matsurdur.
Yeni hat bugünkü Roma - İstanbul seferlerini kırksekiz saat, Londra - İstanbul seferlerini yirmidört saat kısaltacaktır.
İtalyan refiğimizin verdiği malumat hakkında şehrimiz muhafilinde henüz mâlumat mevcut değildir.
(Akşam gazetesi 16 Mayıs 1928)
Bu haberle de görüldüğü üzere her ne kadar Sultan Abd-ül Hamit devrinden bahsedilse dâhi Cümhuriyetimiz kurulduktan sonra da hem de ilk yıllarında bu konu tekrardan gündeme gelmiş.
Ancak çözümünü sadece Trenli Vaporlarla taşımağa yetecek durum olduğuna kanaat getirilmiş olup zaman zaman işbu mevzuat-ı umumiye gündeme alınmışsa dâhi gerçeğe dönüşmesi şimdiki zamanı buldu.
Aşağıdaki haber ise arabalı vaporlarla ilgili, tünelden falan bahsetmiyor.
Londra - Ankara ve Kâhire Ekspresleri
Yakında trenden inmeden Boğaz geçilebilecek.
Belçika'lı araba vapurları şirketi mümessilleri birkaç güne kadar gelerek yeniden Nafia vekiliyle temas edeceklerdir.
( Foto altı : Danimarka ile İsveç arasında tren nakil eden bir araba vapurunun dahili )
Londra - Ankara ve Londra - Kahire ekspresleri işlemeğe başladı. İngiltere'den ve Fransa'dan Simplon Ekspres'e binen yolcular birkaç gün içinde Ankara'ya ve Kahire'ye muvasalat ediyorlar. Bu seyahatin yegane müşkül noktası İstanbul'a vasıl olduktan sonra tren değiştirmek mecburiyetidir. Filhakika Avrupa'dan gelen yolcular Sirkeci'de trenden inmekte ve hususi bir vapurla Haydarpaşa'ya giderek orada diğer bir trene binmektedirler. Bu hususta ne kadar tashilat gösterilirse gösterilsin bu aktarmanın müşkülâtının daimi olduğu şüphesizdir.
Geçen ilkbaharda buna karşı bir çare aranmış ve Avrupa'nın bazı taraflarında olduğu gibi Simplon Ekspresi'nin büyük bir araba vapuruyla ve takımı ile Sirkeci'den Haydarpaşa'ya geçirilmesi düşünülmüştü. O zaman bir Belçikalı şirket bu işe talip olmuş fakat cereyan eden müzakere müspet bir netice vermediğinden mümessiller memleketlerine avdet eylemişlerdi.
Haber aldığımıza göre bu hususta yeniden müzakerata başlanacaktır. Şirketin mümessilleri ve vasi selâhiyet ile yakında yeniden şehrimize gelecek ve Ankara'ya giderek Nafıa Vekaleti ile temas edeceklerdir.
Bu defaki müzakere neticelendiği takdirde biriki ay zarfında limanımıza büyük birkaç araba vapuru getirilecek ve bunlar Londra - Ankara yolcu vagonlarını Haydarpaşa'ya nakil edeceklerdir. Araba vapurlarının işleyebilmesi için Haydarpaşa rıhtımında yeni tesisat vücuda getirilecek, bilhassa vagonların vapurdan Haydarpaşa'daki hatta naklini teshil ve temin edecek iskele yapılacaktır.
(Akşam gazetesi 31 Temmuz 1928)
Arşiv araştırmamız ve tasnif sürecimiz devam etmekte olduğundan yeni bir haber bulursam bunu da sizz sevgili okuyucularımla paylaşacağımdan emin olabilirsiniz.
